POMPILUS

POMPILUS

fabulante Apolioniô, apud Athenaeum, l. 7. c. 7. nauta fuit vel piscator Icarius, in piscem sui nominis conversus: quod commentum ex mira piscis huius erga navigantes affectione originem traxisse, docet Voss. de or. et progr. Idolol. l. 4. c. 48. Eundem Nautilum proin quoque vocat Plin. l. 9. c. 29. quem locum vidimus supra, in hac voce. Itaque hi magno usui nautis sunt, cum quasi navium custodes ac servatores, eas comitent ur, non quidem in protum usque, quod Nicol. Leonicenus, Varior. l. 3. c. 9. refert; sed donec terram a longinquo praesentiant: Pronin quo propius ad littus acceditur; eo segnius comitantur. Qua de re sic Aelian. de Animal. l. 2. c. 15. Pompili, pisces pelaegii, omnium maxime piscium, quos auditione accepimus, in ima sede maris versari solent: sive ipsi terram male oderunt, sive haec illorum odiô tenetur. Hi autem sic circa naves altum secantes, tamquam amicas, concursant easque huc illuc salt antes stipant. Et homines quidem, qui nave vehuntur, quantum a terra absint, prorsus ignorant et ipsi etiam nautae a terra aberrare solent. At Pompili, tamquam sagacissimi canes, qui propinquam praesentiunt praedam, sic terram non longe abesse ante multo sentiunt, idcirco non tantô amplius studiô navium tenentur, longius eas ut per seequi comitando velint. Sed quasi signô ad abeundum sublatô, frequentes in altum redeunt. Unde nautae continentem, tametsi non facibus, eum adsecuti sed a Pompilis eruditi, propinquam esse sentiunt. Quae versu sic reddit Interpres Oppiani, de Piscibus, l. 1.

Pompilus his habitat petris, hunc laetus honorat

Navita: quod socium nantis se Pompilus offert,

Nomen habet: gaudet celeres per marmora euntet

Associare rates, cursum ventumque sequuntur,

Saltantes circum celsae latera alta carinae;

Nonnulli puppim et curvae moderamina navis

Prendunt: asi illi collectô examine muliô

Pendent a prora, dicas non sponte secutos,

Invittosque trahi, nec posse obsistere contra,

Tantô veliferae navis rapiuntur amore,

Et veluti Regem vel cinctum temporâ sertô

Victorem textis ramis et fronde virentem

Provecti Patres, et primô flore Iuventus

Stipant: circum densi laetique feruntur,

Donec Victorem sub splendida tecta reducunt:

Sic isti ad terram ???vem comitantur ovantes,

Connexi circum densi: sed littora postquam

Aspiciunt: odium terrae immortale recondunt,

Extemplo celeres, veluti de carcere, pisces

Erumpunt: saltu navem cursuque relinquunt.

Dant certum nautis signum, quod terra propinqua est etc.

Vide eundem eôd, librô, ubi de Nautilo, quem tamen a Pompilo distinguit, ei sermo est, a quo navigandi occasionem primam hominibus datam esse, contendit: Ovidium porro in Halieuticis, Plin. l. 32. c. ult. Voss. de Idolol Gent. l. 4. c. 32. 48. 49. quorum ultimô, Pompilum ad philtra quoque utilem habitum, dictumque ἱερὸν ἰχθὺν i. e. sacrum piscem, ex A thenaeo l. 7. et Nic. Leoniceno, Varior. l. 3. c. 9. docet, Fortun. tandem Licetum, l. de Gemmis Annul. c. 169.